تاریخانه به معنی خانه خداست و آن را مسجد چهل ستون هم می نامند. این مسجد از قدیمی ترین و مهم ترین مساجد ایران پس از اسلام است که در قرن دوم و سوم قمری ساخته شده و نقشه ی آن به شکل مساجد صدر اسلام است. این مسجد جزء اولین مساجد ایران است که در بنای آن مناره بکار رفته است. وجه تمایز این مسجد آن است که هرگز آن را تعمیر نکرده اند و تنها در دوره ی سلجوقیان به جای مناره خشتی و گلی آن که تخریب شده، برجی از آجر ساخته اند. به این ترتیب، شکل عمومی بنا تغییر نکرده است.
